در بلاگ‌های قبل به ویژگی‌های محیط کسبوکار کنونی اشاره کردیم. پویایی و غیر‌قابل پیش‌بینی بودن رخدادهایی که شرکت‌ها، رقبا و به طور کلی فضای کسبوکار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اهمیت نظریه بازی (Game Theory) را بیش از پیش نموده است. درست مانند یک بازی شطرنج، اینکه رقیب شما چه حرکتی انجام داده است و کدام استراتژی را دنبال می‌کند، اقدامات و استراتژی شما تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
در این بلاگ قصد داریم مفهوم کلی نظریه بازی و نقش آن در تدوین استراتژی کسبوکار، معیارهای ارزیابی و عکس العمل در برابر حرکات رقیب را بررسی کنیم.
نظریه بازی چیست؟
نظریه بازی، بخشی از علم ریاضیات است که با طراحی سناریوهای مختلف و در نظر گرفتن تمام حالت‌هایی که در روابط طبیعی اتفاق می‌افتد، نتایج حاصل از هر تصمیم را پیش‌بینی می‌کند. با کمک نظریه بازی، شرایط رقابتی و جهت‌گیری سازمان در برابر اقدامات رقبا، مدل‌سازی می‌شود. طیف به کارگیری این ابزار، محیط تجاری و کسبوکار، جنگ‌های مهلک، مزایده‌های مالی و پدیده‌های طبیعی را در بر می‌گیرد.
معیارهای نظریه بازی
در محیط رقابتی امروزی که تصمیمات استراتژیک و اقدامات تهاجمی یا تدافعی در برابر رقبا به صورت مستمر، شرایط بازی را تغییر می‌دهد، بازیگران می‌بایستی موارد زیر را مدنظر داشته باشند:
همکاری
روابط بین بنگاه‌ها تنها محدود به رقابت شدید نمی‌شود. گاه شرکت‌ها برای رسیدن به شرایط برد-برد، استراتژی همکاری را مدنظر قرار می‌دهند. مشارکت پپسی و کوکاکولا در پروژه‌های زیست محیطی و طرح‌های بهداشتی، در کنار رقابت شدید، نمونه‌ای از همکاری‌های استراتژیک است. به طور کلی مرز مشخصی میان رقابت و همکاری در شرایط فعلی کسبوکار وجود ندارد. در بسیاری از موقعیت‌های کسبوکار، شرکت‌ها از همکاری بیش‌تر سود می‌برند تا رقابت.
بازدارندگی
در این شرایط بنگاه در برابر اقدامات رقبا، به آنها هزینه تحمیل می‌کند. کاهش قیمت‌های تهاجمی رهبران کسب‌و‌کارها در زمان ورود محصولات رقبای جدید و تازه‌وارد، نمونه‌ای از اقدامات بازدارنده است. در این شرایط، آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود، برای هر سازمان بسیار حائز اهمیت است. چرا که در شرایط رقابت جدی، اتخاذ برخی تصمیمات، بیش‌تر از رقبا، به خود شرکت آسیب خواهد رساند.
تعهد
اینکه سازمان‌ها به رقابت تهاجمی تعهد داشته باشند و بازی را تا رسیدن به هدف استراتژیک خود دنبال نمایند، اهمیت زیادی دارد. برای مثال پس از آنکه ایرباس تصمیم گرفت هواپیمای A380 را بسازد، تعهد به پروژه حائز اهمیت بود چرا که هرگونه تعلل و اقدام برای توقف، هزینه بسیار سنگینی را به شرکت تحمیل می‌کرد. تعهد داشتن به بازی کسبوکار، به رقبای شما این پیام را انتقال می‌دهد که شما برای ادامه مسیر کسبوکار مصمم هستید و آنها در بحث‌های رقابتی و سهم بازار، باید شما را جدی بگیرند.
تغییر ساختار بازی
تکنیک‌های خلاقانه و استراتژیک می‌تواند موقعیت شرکت را نسبت به رقبا مستحکم‌تر نماید. گاه اتحادهای استراتژیک یا ایجاد رقیب جدید می‌تواند فرصتهای جدیدی را در اختیار سازمان قرار دهد و با تغییر شرایط بازی، فرصتهای جدید و سودآوری بیشتری برای سازمان فراهم نماید.
نکته‌ای که می‌بایست به آن توجه کنید این است که در بحث نظریه بازی، نیمی از ساختار بازی به رقیب وابسته است. به همین علت، ضروری است که همواره رقبای خود را در نظر داشته باشید و حرکات و اقدامات خود را با توجه به واکنش‌های رقیب، تنظیم نمایید. اهمیت نظریه بازی در شرایطی که رقبا شباهت زیادی به یکدیگر دارند و هر یک قادر به اتخاذ طیف مشابهی از تصمیمات استراتژیک است، بیش از پیش مشخص می‌شود. دامنه این تصمیمات، هزینه تبلیغات، معرفی محصول جدید، سهم بازار، ظرفیت تولید و … را در بر می‌گیرد.
شرکت‌های امروزی به عنوان بازیگران صنعت و کسبوکار، همواره با چالش‌های غیر قابل پیش‌بینی مواجه هستند. ابزار نظریه بازی شرایطی را برای کسب‌و‌کارها فراهم می‌کند که با کمک آن، برای رسیدن به اهداف استراتژیک، جهت‌گیری خود را نسبت به رقبا انجام دهد. شرکت تبلیغاتی مات، با ارائه کلیه خدمات تبلیغاتی استراتژیک، کسبوکار شما را قادر می‌سازد تا از طریق تدوین استراتژی خلاقانه تبلیغاتی، از رقبای خود پیشی بگیرد.