شبکه اجتماعی ابزاریست که امکان دستیابی به نحوه جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک‌گذاری محتوا در اینترنت را فراهم می آورد. امروزه میلیون ها نفر از کاربران اینترنت، عضو صدها شبکه اجتماعی متفاوت می باشند و بخشی از فعالیت آن لاین روزانه خود را در فضای مجازی انجام می دهند. در راستای گسترش چشمگیر فن آوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه وجوه زندگی بشر، تولید شبکه های انسانی- به شکل دیجیتالی- عامل مهمی در افزایش تعاملات مجازی بین افراد گردیده است. باتوجه به حجم استقبال از شبکه های اجتماعی به خصوص در طیف نسل جوان، این پایگاه ها نقش بسیار مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی دارند و زمینه ای جدید در ایجاد شرکت های جمعی با خاستگا ههای اجتماعی مجازی فراهم می آورند. اهمیت این رسانه ها از این حیث مورد توجه قرار می گیرد که نسبت به محتوایی که در آن ها تولید می شود، می توانند تفکرات خاص و برنامه ریزی شده ای را به کاربر مخاطب منتقل نمایند و برطبق همین ویژگی است که به راحتی موضوع و حادثه های عادی را به یک بحران تبدیل می کنند و یا با برجسته سازی موضوع خاصی، افکار عمومی کاربران و مشترکان در این شبکه های اجتماعی را از واقعه خاصی دور و به اتفاق مدنظر متوجه می سازند. البته این را هم نمی توان نادیده گرفت که اطلاع رسانی خوب، صحیح و به موقع از طریق این شبکه ها می تواند از بروز حوادث و بحران های گوناگون جلوگیری نماید.
آغاز فعالیت شبکه های اجتماعی:
شروع فعالیت شبکه های اجتماعی با BBS(Bulletin Board System) یا سیستمی به شکل تابلو اعلانات در اواخر دهه ۸۰ میلادی بود. سیستمی بود که افراد از طریق خط تلفن به اینترنت محلی وصل می شدند و مطالب مختلف از این طریق بر روی فضای مجازی قرار میگرفت و سایر افراد متصل به این سیستم می توانند از این طریق به تبادل اطلاعات بپردازند. اما به علت محدودیت دسترسی و پایین بودن سرعت تبادلات به موفقیت چندانی دست نیافت.
انفجار اینترنت؛ نوجوانی شبکه های اجتماعی:
با بهتر شدن سرعت و کیفیت اینترنت برای همگان در اوایل دهه ۹۰، سایتی با عنوان Classmates.com راه اندازی گردید که هدف آن برقراری ارتباط میان دانش آموزان و تبدادل اطلاعات و همفکری برای مناسبت ها، جشن ها و یا برنامه های درسی و غیر درسی بود. اگرچه این سیستم دارای محدودیت رده سنی بوده و به همین دلیل عمومیت چندانی نیافت اما تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده و ۵۷ میلیون نفر کاربر دارد.
رونق شبکه هایی تلفیق شده با جنبه های سرگرمی:
در سال ۲۰۰۲ با راه اندازی Friendster تحولی اساسی در فعالیت شبکه های اجتماعی پدید آمد. Friendster شبکه ای آنلاین برای بازی بود که توانست در مدت کوتاهی به بیش از یک میلیون کاربر در دنیا برسد. با توجه به استقبال شدید از این سایت و علاقه کاربران به برقراری ارتباط با یکدیگر افراد زیادی تمایل به سرمایه گذاری در این سایت پیدا کردند. در سال ۲۰۰۳ با ورود Linkedin و MySpace دنیای شبکه های مجازی شکلی کامل تر به خود گرفت،درMySpace امکان تعامل میان کاربران در مقایسه با FriendSter تسهیل شد و ظرفیت این شبکه افزایش یافت و تا سال ۲۰۰۶ تبدیل به پربازدیدترین سایت در گوگل شد. Linkedin فضایی تخصصی و رسمی برای کاربران پدید آورد و دیگر خبری از بازی و یا صحبت جهت گذراندن وقت یا پیدا کردن دوستان قدیمی و جدید مطرح نبود. از طریق linkedin رزومه افراد و شرکت ها به همراه سوابق، تجارب و علاقمندی ها به اشتراک گذاشته و نیازهای کاریابی یا کارمندیابی کاربران به سادگی برطرف می شود. اما در سال ۲۰۰۴ Facebook به عنوان شبکه ای شخصی توسط مارک زاکربرگ برای دانشجویان دانشگاه هاروارد راه اندازی شد و طی ۴ سال توانست به سرعت از MySpace پیشی بگیرد علت این امر در نوع مخاطبان این دو شبکه بود، MySpace مخاطبینی عام داشت درحالیکه فیسبوک توسط دانشجویان و برای دانشجویان طراحی شده بود، قشری که بیشرین گرایش و استفاده را از ابزار ارتباطی و اینترنت در سراسر دنیا دارند و پیشرویان استفاده از تکنولوژی های روز دنیا هستند. و تا امروز بیش از ۱٫۵ میلیارد نفر عضو دارد. موفقیت فیسبوک علاوه بر تمام این موارد مدیون ظرفیت بالای سایت و ابتکاراتی مثل Like بود. در سال ۲۰۰۷ گوگل نیز با راه اندازی سیستم Google+ امکان به اشتراک گذاشتن تصاویر برای کابران خود را فراهم کرد و همچنین با اضافه کردن سیستم Hangout به Gmail امکان برقراری ارتباط صوتی و تصویری را نیز میان کاربران خود پدید آورد. Google+ تا ژوئن ۲۰۱۴ ماهانه ۲۵ میلیون بازدید کننده دارد.
ظهور موبایل؛ پلتفرمی چندمنظوره:
با ورود موبایل های هوشمند، تبلت ها و… روش استفاده از شبکه های اجتماعی و برقراری ارتباط میان افراد به طور کلی دگرگون شد. در چند سال اخیر موبایل های هوشمند با قابلیت اتصال به اینترنت و داشتن دوربین هایی با کیفیت تبدیل به محبوب ترین و پرکاربرد ترین ابزار برقراری ارتباط میان مردم شده اند و توانسته اند در راستای رسیدن به ایده دهکده جهانی گامی موثر و انکار ناپذیر بردارند. به وسیله اپلیکیشن هایی مثلSnapchat , Instagram تا سال ۲۰۱۰ بیش از ۲۰ میلیارد عکس توسط کاربران در فضای مجازی قرار گرفته که بهترین آرشیو از ناب ترین عکس ها در اقصی نقاط جهان را فراهم آورده است. علاوه بر این اپلیکیشن های دیگری مثل Foursquare نیز وجود دارد که با ماهیت یک شبکه اجتماعی و با توجه به مکان دارنده گوشی به او اطلاعات زیادی از محیط اطرافش و یا هر نقطه ای در دنیا می دهد و بسیاری اپلیکیشن های دیگر که امکان نصب و استفاده همزمان را به کاربران تلفن های هوشمند می دهند. ساز و کار این موبایل ها به گونه ایست که امکان همگام سازی(synchronization) میان اپلیکیشن ها را فراهم می آورد و از این طریق انتقال اطلاعات و ارتباطات بسیار ساده تر، سریعتر، با کارایی و کیفیت بهتر میسر می شود.
آینده شبکه های اجتماعی:
واقعیت مجازی (virtual reality) اصطلاحی است که اخیرا از آن زیاد استفاده می شود، در مارچ ۲۰۱۴، فیسبوک اقدام به راه اندازی شرکت جدیدی با رویکرد واقعیت مجازی کرد، با این مفهوم که با کمک تلفن های همراه و اینترنت دنیای مجازی را به محیط اطراف خود بیاوریم، شرکت گوگل با راه اندازی اپلیکیشن Google Ingress (https://www.ingress.com/) که به نوعی اپلیکیشنی برای بازی است تلاش در پیاده سازی این امر دارد که می توان پیشبینی کرد در آینده ای نه چندان دور و با وارد شدن شرکت های بزرگی مثل فیسبوک به این عرصه، تحقق این مهم چندان دور از ذهن نباشد.
آژانس تبلیغاتی مات به عنوان یکی از برترین آژانس های تبلیغاتی کشور با بررسی روندهای گذشته تکامل شبکه های اجتماعی همواره تلاش کرده تا با راه اندازی بخش دیجیتال خود و با داشتن متخصصین در این زمینه، در چند سال اخیر، بتواند همگام با تغییرات دنیای مجازی پیش رود و با حضور پررنگ در تمامی عرصه ها، از جدیدترین تغییرات در عرصه رسانه های اجتماعی مطلع شود. تیم بازاریابی دیجیتال شرکت مات با پیشبینی روندهای آتی نسبت به هر تغییری در دنیای تبلیغات و فضای مجازی، از قبل آمادگی داشته و توانسته روند رو به رشد خود در عرصه تبلیغات را نه فقط در ایران بلکه در سراسر دنیا ادامه دهد و از این طریق موجبات رضایت مخاطبان خود را فراهم آورد.