کسب‌وکارها برای خلق ارزش، تحویل آن به مشتری و رسیدن به سود، به استراتژی نیاز دارند. تدوین استراتژی رقابتی، سنگ بنای شروع هر کسب‌وکار محسوب می‌شود. در بلاگ‌های پیشین پیرامون مدل کسب‌وکار (Business Model) به عنوان چارچوب مفهومی خلق و ایجاد ارزش برای سازمان و مشتری و انواع مختلف آن مطالبی را اشاره کردیم. در این بلاگ قصد داریم به معرفی سایر مدل‌های کسب‌وکار بپردازیم.
مدل‌های کسب‌وکار
13. تبلیغات (Advertisement)
مدل‌های کسب‌وکار تبلیغاتی با افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات رایگان در فضای اینترنت، در حال تکامل هستند. این مدل‌های کسب‌وکار در پلتفرم‌های پرطرفدار مانند یوتیوب که اطلاعات را به صورت رایگان برای مخاطب فراهم می‌کند، تبلیغاتی را به ازای حق پرداخت مشخص توسط اسپانسرهای مختلف، ارائه می‌دهند.
14. فروش و لایسنس داده‌ها (Data Licensing/ Data selling)
با ظهور و گسترش اینترنت، میزان تولید داده‌ها پیرامون فعالیت‌های کاربران در اینترنت، افزایش یافته است. این امر منجر به ظهور یک مدل کسب‌وکار جدید شده است که بسیاری از کمپانی‌ها از قبیل توییتر، داده‌های کاربران خود یا کاربران کاربران خود را به منظور تحلیل یا اهداف تبلیغاتی به طرف سوم واگذار نمایند یا بفروشند.
15. آژانس محور (Agency based)
یک آژانس می‌تواند به عنوان یک شرکت همکار که در برخی فعالیت‌های تخصصی مانند تبلیغات، دیجیتال مارکتینگ، روابط عمومی آنلاین (PR)، تبلیغات محیطی، تحقیقات بازار، برند اکتیویشن و … مهارت و سابقه فعالیت دارد، در کنار برند قرار بگیرد. آژانس‌ها عمدتا با چندین کمپانی که فعالیت‌های خود را برون‌سپاری می‌کنند، در تماس هستند. آژانس‌های تبلیغاتی اومنیکوم، اینترپابلیک و دبلیو پی پی، مدل کسب‌وکار آژانس محور را دنبال می‌نمایند.
16. بازاریابی عملکردی (Affiliate Marketing)
مدل کسب‌وکار بازاریابی عملکردی یک مدل ماموریت محور است که از طریق پروموت محصولات و خدمات یک کسب‌وکار همکار یا شریک تجاری، سعی دارد مشتریان یا کاربران خود را به خرید آن خدمات و محصولات، ترغیب نماید.
17. دراپ شیپینگ (Drop Shipping)
دراپ شیپینگ یکی از انواع مدل‌های تجارت الکترونیک است که در آن کسب‌وکارها هیچ محصول یا موجودی را در انبار خود نگهداری نمی‌کنند ولی در عوض اطلاعات موردنیاز و سفارشات مشتری را در اختیار خرده‌فروشان و توزیع‌کنندگان قرار می‌دهند تا آن را مستقیما به دست مشتری برسانند.
18. بازاریابی شبکه‌ای (Network Marketing)
بازاریابی شبکه‌ای یا چندسطحی، ساختاری هرمی از فروشندگان محصولات را شامل می‌شود. این مدل کسب‌وکار براساس بازاریابی مستقیم و فلسفه فروش مستقیم شکل می‌گیرد که در آن، فروشگاه خرده‌فروشی برای محصولات و خدمات تعریف نمی‌شود و فروش تنها از طریق معرفی و پیشنهاد محصولات از سوی مشارکت‌کنندگان به مخاطبان صورت می‌گیرد.
19. جمع‌سپاری (Crowdsourcing)
جمع‌سپاری شامل چند کاربر است که به فراهم کردن ارزش برای مشتری و سازمان کمک می‌کنند. این مدل کسب‌وکار اغلب با سایر مدل‌های درآمدی ترکیب می‌شود تا راهکاری نهایی برای کسب سود، فراهم نماید. ویکی پدیا یکی از نمونه‌های استفاده از مدل کسب‌وکار جمع‌سپاری است.
20. پلتفرم همتا به همتا (Peer 2 Peer platform)
یک اقتصاد P2P نمونه کوچکی از دو شریک تجاری است که برای خرید و فروش کالا و خدمات به صورت مستقیم و بدون دخالت طرف سوم، با یکدیگر در تعامل هستند. پلتفرم P2P مانند OLX و Airbnb این امکان را برای کاربران فراهم می‌کنند تا به صورت مستقیم به خرید و فروش کالا و خدمات بپردازند.
21. بلاک چین (Block chain)
بلاک چین یک دفترچه راهنمای تغییر ناپذیر، غیرمتمرکز یا به عبارتی یک پایگاه داده دیجیتال است که کسی مالک آن نیست اما همه می‌توانند از آن بهره بگیرند. بسیاری از کسب‌وکارها برای توسعه مدل‌های تجاری خود از بلاک چین بهره می‌گیرند. مدل‌های بلاک چین تحت نظارت یا مالکیت یک نهاد واحد قرار نمی‌گیرند.
22. پلتفرم‌های SAAS، IAAS و PAAS
AAS مخفف عبارت As a Service (تحت عنوان خدمت) است. بسیاری از کمپانی‌ها زیرساخت‌ها (Infrastructure)، پلتفرم‌ها (Platform) و نرم‌افزارهای (Software) خود را در قالب یک خدمت AAS ارائه می‌دهند. مدل تحت عنوان خدمت یا AAS براساس این اصل کلی که کاربر می‌بایستی به ازای دریافت خدمت، مبلغی را پرداخت نماید، برای استفاده از نرم‌افزار، پلتفرم یا زیرساخت مشخص با ویژگی مشخص، هزینه پرداخت می‌کند.
23. تماس زیاد (High Touch)
مدل‌های کسب‌وکار تماس زیاد نیازمند مشارکت جمع بالایی از نیروی انسانی هستند. در این مدل‌های کسب‌وکار، ارتباط میان فروشنده و مشتری، تاثیر زیادی بر درآمد کلی شرکت دارد. کمپانی‌هایی که این مدل کسب‌وکار را دنبال می‌کنند (مانند سالن‌های زیبایی)، بر مبنای اعتماد و اعتبار، فعالیت می‌نمایند.
24. تماس کم (Low Touch)
برخلاف مدل‌های کسب‌وکار High Touch، این مدل کسب‌وکار به حداقل مشارکت نیروی انسانی و دخالت نیروی فروش در ارائه خدمات و محصولات نیاز دارد. بدین ترتیب، هزینه نیروی انسانی حداقل شده و شرکت به بهبود تکنولوژی و کاهش دخالت نیروی انسانی در فرایندها تمرکز دارد. آمازون در معرفی فروشگاه بدون حضور فروشنده خود یعنی Amazon Go از مدل کسب‌وکار تماس کم بهره گرفته است.
بسیاری از شرکت‌ها از دو یا چند مدل کسب‌وکار یا ترکیب آن‌ها برای رسیدن به اهداف استراتژیک خود و کسب مزیت رقابتی بهره می‌گیرند. بسته به قابلیت‌ها و منابع شرکت، موقعیت رقابتی، نیازها و ترجیحات مشتریان و ذینفعان، می‌بایستی مدل کسب‌وکاری مناسب به اجرا درآورده شود. شرکت تبلیغاتی مات با ارائه کلیه خدمات بازاریابی، کسب‌وکار شما را در اجرا و پیاده‌سازی مدل‌های کسب‌وکار یاری می‌کند.