در بلاگ‌های قبل به مهم‌ترین ویژگی‌های محیط کسب‌و‌کار کنونی اشاره کردیم. پویایی محیط و رشد سریع تکنولوژی، سازمانها را در شرایطی قرار می‌دهد که برای باقی‌ماندن در عرصه رقابت باید در استراتژی‌های خود بازنگری کنند. هدف از طراحی استراتژی در هر سازمان، کسب مزیت رقابتی است. از طریق مزیت رقابتی، سازمان قادر خواهد بود تا با پیشی گرفتن نسبت به رقبا، به سودآوری و سهم بازار بیشتر دست یابد. در این بلاگ قصد داریم ماهیت و انواع مزیت رقابتی را که فلسفه وجودی هر سازمان است، بررسی کنیم.
مزیت رقابتی چیست؟
مزیت رقابتی شامل مجموعه عوامل و قابلیت‌هایی است که از طریق آنها شرکت می‌تواند سودآوری بیشتری نسبت به رقبا کسب کند. در حقیقت، مزیت رقابتی، منجر به برتری شرکت در مقایسه با رقبا در نزد مشتری میشود. برای مثال اپل در طراحی و نوآوری مزیت دارد. ارائه خدمات ارزان‌تر در صنعت خرده‌فروشی توسط وال‌مارت یک مزیت رقابتی محسوب میشود. سرعت خدمت‌رسانی بالا و تحویل به موقع، فاصله فدکس را در صنعت خدمات پستی، از سایر فعالان این حوزه، بیشتر کرده است.
چنانچه سازمان بتواند نقاط قوت داخلی خود را با فرصت‌ها و عوامل موفقیت بیرونی تطبیق دهد، به مزیت رقابتی دست می‌یابد. این شرایط منجر به سودآوری و کسب درآمد برای شرکت شده و امکان پیشی گرفتن از رقبا برای سازمان فراهم میشود. مزیت رقابتی یک پدیده ثابت و همیشگی نیست، بلکه در اثر تغییر ایجاد میشود و به دلیل شکل‌گیری یک جریان رقابتی، احتمال دارد با تقلید رقبا از بین برود.
انواع مزیت رقابتی
مایکل پورتر سه استراتژی عمومی که سازمانها از طریق آنها می‌توانند نرخ سودآوری بالاتری نسبت به رقبا کسب کنند را تعریف می‌کند:
- مزیت هزینه: ارائه محصول یا خدمتی ارزان‌تر نسبت به رقبا. شرکت‌ها از طریق تولید محصولات در حجم بالا که منجر به صرفه‌جویی ناشی از مقیاس میشود یا قدرت چانه‌زنی برای صرفه‌جویی در تامین مواد اولیه قادر خواهند بود، هزینه تمام شده محصول یا خدمت خود را کاهش دهند. باز طراحی مجدد محصولات هم می‌تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند. شرکت فولکس واگن هزینه‌های توسعه و قطعات محصول خود را با طراحی مجدد 30 مدل مختلف خود در چهار پلتفرم مجزا کاهش داد.
- مزیت تمایز: ارائه محصول یا خدمتی که نسبت به سایر محصولات متمایز بوده و مشتری مایل باشد قیمتی بیشتر به دلیل هزینه تمایز آن پرداخت نماید. آمازون با ارائه خدمات متمایز در کتاب‌فروشی آنلاین، توانست بسیاری از مرزهای کسب‌و‌کار را جابه‌جا کند. تمایز در مقایسه با هزینه، مبنای مطمئن‌تری برای مزیت رقابتی است. چرا که موقعیت مزیت هزینه ممکن است به دلیل رقبایی که در کشورهای ارزان فعالیت می‌کنند یا عدم قطعیت محیط کسب‌و‌کار و نوسانات بازار ارز، به خطر بیفتد. محصول یا خدمتی که شما ارائه می‌دهید می‌تواند از نظر ویژگی و عملکرد، تکنولوژی به کار گرفته شده، کیفیت و … از محصولات و خدمات رقبایتان متمایز باشد. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که تمایز صرفا به مشخصات فیزیکی یک محصول محدود نمی‌شود. زمینه‌های ایجاد تمایز در تمامی محیط کسب‌و‌کار، ابعاد مختلف ارتباط با مشتری و نحوه خدمت‌رسانی وجود دارد.
- تمرکز: تمرکز به معنای اجرای استراتژی در بخش مشخصی از صنعت می‌باشد. در حقیقت کسب‌و‌کارها حوزه فعالیت خود را برای اجرای استراتژی رهبری هزینه یا تمایز، محدود می‌کنند و به جای اینکه کل صنعت را در نظر بگیرند، حوزه مشخص و محدودی را برای فعالیت انتخاب می‌کنند.
شرکت‌ها از طریق ایجاد مزیت رقابتی، درآمد کسب می‌کنند. بنابراین برای استفاده از فرصت‌هایی که منجر به خلق مزیت رقابتی می‌شوند باید محیط کسب‌و‌کاری که در آن فعالیت می‌کنیم را به دقت بشناسیم و از طریق نقاط قوت و توانمندی‌های سازمانی به سودآوری برسیم. نکته قابل توجه در طراحی استراتژی براساس مزیت رقابتی آن است که رهبری هزینه و تمایز، عمدتا دو استراتژی ناسازگار هستند. بدین معنا که اگر بنگاهی بخواهد هر دو استراتژی را به صورت هم‌زمان دنبال کند، علاوه بر سودآوری کم، میان مجموعه متناقضی از قراردادهای سازمانی و عملکرد ضعیف، درجا می‌زند.
تبلیغات، ابزار اصلی تاثیرگذاری و تقویت ادراک مشتری است. امروزه تاثیرگذاری تبلیغات سنتی در مقابل تبلیغات دهان به دهان و وایرال مارکتینگ (بازاریابی ویروسی) کم‌تر شده است. تبلیغات نوین، کم‌تر بر مشخصات محصول و بیشتر بر تجربه برند، هویت قومی، ارزش‌های مشترک و گفتگوی احساسی تمرکز می‌کنند. شرکت تبلیغاتی مات با ارائه کلیه خدمات بازاریابی، کسب‌و‌کار شما را در ایجاد و حفظ مزیت رقابتی و سودآوری بیشتر یاری می‌کند.